Waar voorheen onafhankelijk van elkaar werd gewerkt, zoeken zij nu samen naar oplossingen, vanuit een beter inzicht in elkaars (on)mogelijkheden.

Ons elektriciteitsnet dreigt overbelast te raken. Dit probleem raakte in eerste instantie de energietransitie en de daarmee samenhangende opwek van groene stroom. Zo werd het de afgelopen jaren steeds lastiger om zonne- en windparken aan te sluiten.

Vervolgens ontstonden er ook aan de afnamekant grote problemen, verder aangejaagd door de energiecrisis. Medio 2022 kondigde de landelijke netbeheerder TenneT zelfs een stop op nieuwe of zwaardere netaansluitingen af voor heel Brabant en Limburg.

“Wat ons heeft verrast, is de snelheid waarmee dat aan de afnamekant is gegaan. Er kwam een soort tsunami van aanvragen”, herinnert Jeroen Sanders zich. Hij is Chief Transition Officer (CTO) in de Raad van Bestuur van Enexis, beheerder van het energienetwerk in onder meer Noord-Brabant.

“We zijn toen tot het inzicht gekomen dat dit niet alleen een probleem is van de netbeheerders. Het is een maatschappelijk probleem, dat we samen moeten oplossen. Ik ben heel blij met dat inzicht.”

Jeroen Sanders, Chief Transition Officer (CTO) in de Raad van Bestuur van Enexis

Knelpunten oplossen of verzachten

De provincie Noord-Brabant pakt de regie om de samenwerking op het onderwerp transportschaarste te versterken. Ze heeft daarom begin dit jaar de Brabantse Taskforce Transportschaarste in het leven geroepen. Projectleider daarvan is Yvonne Boerakker.

“De taskforce heeft als doel om een deel van de knelpunten op te lossen, dan wel te verzachten”, geeft zij aan. “Dat gebeurt via twee routes: versnelling van netuitbreiding én het efficiënter gebruiken van netten.”

Netbeheerders hebben natuurlijk een belangrijke rol in deze opgave. Boerakker: “Maar we werken hierbij ook nauw samen met bijvoorbeeld de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij en gemeenten. Die laatste zijn cruciaal bij deze opgave.”

Yvonne Boerakker, projectleider van de Brabantse Taskforce Transportschaarste 

Realisatie versnellen door samenwerking

Het doel is dus enerzijds om via afstemming en samenwerking de realisatie van netuitbreidingen en -verzwaringen te versnellen. Hier liggen vooral kansen als het gaat om vergunnings- en ruimtelijke procedures. Uiteraard zonder daarmee de zorgvuldigheid en betrokkenheid van de omgeving onrecht aan te doen.  

“Je moet snappen wat elkaars processen zijn en hoe besluitvorming plaatsvindt. Dat is bij een netbeheerder bijvoorbeeld anders geregeld dan bij overheden”, aldus Boerakker. ”Een kanttekening: we kunnen niet alles tegelijk versnellen, daar is simpelweg niet voldoende menskracht voor. Maar wanneer versnellen niet mogelijk is, zetten we ons ervoor in dat er in ieder geval geen vertraging optreedt.”

Ook Enexis-CTO Sanders heeft hoge verwachtingen hiervan. “Als het gaat om het versnellen van de uitvoering, zullen we moeten afspreken hoe we ruimtelijke inpassingen en vergunningen snel met elkaar kunnen regelen. Daar hebben we de overheid voor nodig.”

Sanders ziet hierbij vooruitgang. “We spraken elkaars taal niet, begrepen elkaars behoeften ook niet. Dat leren we nu. En als er dan iets vastloopt, kunnen we het ook snel naar een niveau brengen waar we besluiten nemen om het weer vlot te trekken.” De taskforce zorgt er in zijn ogen voor dat processen blijven doorlopen.

Bestaande net slimmer benutten

Anderzijds is het doel om het bestaande net slimmer te benutten. Hierbij valt te denken aan het lokaal afstemmen en uitwisselen van energiestromen, bijvoorbeeld op bedrijventerreinen. Daarvan zijn er zo’n zeshonderd in Brabant.

Om als taskforce zoveel mogelijk impact te maken, wordt daarom ingezet op standaardproducten. Partijen zoals gemeenten, bedrijven of parkmanagementorganisaties kunnen daarmee zelf aan de slag.

Daarbij valt te denken aan een overzicht van wat er komt kijken bij het onderling uitwisselen van energie, standaardcontracten voor samenwerking binnen een zogeheten energy hub of standaardstatuten voor energiecollectieven. “We willen voorkomen dat iedereen het wiel opnieuw gaat uitvinden”, zegt Boerakker.

‘Bijbouwen, bijbouwen, bijbouwen’

Enexis is al volop bezig met het creëren van dit soort oplossingen. CTO Sanders: “We dagen onze klanten uit om juist buiten de spits het net te gebruiken.” Tevens wil de netbeheerder de opwek en afname van elektriciteit lokaal houden; een zonnepark dicht bij een afnamegebied, wat het uitrollen van lange kabels overbodig maakt.

“Het derde, en daar zullen we echt nog wel een aantal jaren mee bezig zijn, is bijbouwen, bijbouwen, bijbouwen. Dat gaat met een steeds grotere snelheid.”

Gedeputeerde Spierings: 'Taskforce sluit goed aan op landelijk actieprogramma'

Communicatie wordt belangrijk

Kennisdeling en communicatie ziet projectleider Yvonne Boerakker dan ook als een belangrijke taak voor de taskforce. “Voor mij is dat prioriteit: ik merk dat veel partijen op zoek zijn naar antwoorden. Belangrijk is te communiceren wat we al wel weten en waar nog aan gewerkt wordt. Met als doel dat wat nu nog vernieuwend is, snel gemeengoed wordt.”

Wil je meer informatie of contact opnemen met de Brabantse Taskforce Transportschaarste? Ga naar deze pagina op het Kennisplein.