De langetermijnoplossing voor het samenbrengen van de isolatie- en de biodiversiteitsopgave blijft het soortenmanagementplan.
Waarom natuurvriendelijk isoleren?
Onder daken en in spouwmuren leven beschermde dieren zoals huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving is het daarom belangrijk om ook de biodiversiteit in het stedelijk gebied te beschermen. Belangrijk vanuit ons Beleidskader Natuur van onze provincie waarin we de biodiversiteitsopgave proactief verbinden met andere grote maatschappelijke opgaven. En belangrijk omdat we bevoegd gezag zijn voor soortenbescherming (flora- en faunactiviteiten) op grond van de Omgevingswet. Deze schrijft voor dat ecologisch onderzoek moet worden uitgevoerd voorafgaand aan activiteiten die negatieve gevolgen kunnen hebben voor beschermde soorten. In veel gevallen moet op basis van het ecologisch onderzoek een vergunning bij de provincie worden aangevraagd en moeten er maatregelen ter bescherming van diersoorten worden genomen.
Isolatieopgave versnellen met soortenmanagementplan
De huidige werkwijze, met een ecologisch onderzoek en vergunning per individuele woning, is te kostbaar en tijdrovend om de isolatieopgave te versnellen en uitvoering te geven aan het Nationaal Isolatieprogramma. De oplossing is een gebiedsgerichte vergunning op basis van een soortenmanagementplan (SMP). Een SMP ontzorgt inwoners en woningcorporaties bij naleving van de Omgevingswet bij verduurzaming. SMP’s zijn niet nieuw: gemeenten kunnen in Noord-Brabant sinds 2017 een gebiedsgerichte vergunning aanvragen op basis van een SMP. Hiervoor is de Gebiedsgerichte Aanpak Natuur voor SMP's¹ ontwikkeld die ook is opgenomen in het Beleidskader Natuur en de Uitvoeringsagenda Natuur 2023-2027.
Tussenoplossingen
In Noord-Brabant hebben twee gemeenten een SMP: Tilburg en Etten-Leur. Veel gemeenten zijn bezig met de voorbereidingen richting een SMP. Om in de fase voorafgaand aan het SMP de natuur te beschermen en tegelijkertijd isolatie mogelijk te maken, zijn er tussenoplossingen: de landelijke aanpak Natuurvriendelijk Isoleren en het pre-SMP.
-
Landelijke aanpak Natuurvriendelijk Isoleren
Op 17 mei 2024 startte de landelijke aanpak Natuurvriendelijk Isoleren (NVI). De landelijke aanpak NVI is per direct toepasbaar: woningeigenaren kunnen hun woning laten isoleren door een isolatiebedrijf in te schakelen dat natuurvriendelijk isoleert. Natuurvriendelijk isoleren mag in dat geval zonder voorafgaand ecologisch onderzoek.
Onder de landelijke aanpak NVI mogen gemeenten tot 6% van de woningvoorraad van hun CBS-kernen isoleren in maximaal 3 jaar. Bij de landelijke aanpak NVI hoort een compensatieopgave: gemeenten realiseren kraamverblijfplaatsen voor vleermuizen om de grotere verblijven die verloren gaan tijdens het isoleren te compenseren. Het ministerie van BZK berekende het aantal te realiseren verblijfplaatsen per gemeente en stelt deze gegevens via de provincie beschikbaar aan gemeenten.
-
Pre-SMP methodiek
Naast de landelijke aanpak NVI is ook de pre-SMP methodiek een aanpak ter overbrugging tot het SMP. Gemeenten die een vergunning op basis van een pre-SMP verkregen, mogen met het ecologisch onderzoek voor het SMP starten. Zij mogen tot 30% van de woningvoorraad van hun CBS-kernen isoleren binnen een periode van maximaal 2 jaar.
De start van de landelijke aanpak NVI heeft de besluitvorming over het pre-SMP uitgesteld in Noord-Brabant. Het riep namelijk de vraag op hoe de landelijke en provinciale kaders op elkaar passen. De provincie Noord-Brabant werkt toe naar een antwoord op deze vraag. Besluitvorming over de pre-SMP methodiek zal naar verwachting in het najaar van 2024 plaatsvinden.
Nauwe samenwerking tussen provincie en partners
Vanuit de provincie werken de programma’s Natuur en Energie intensief samen met gemeenten en RES-regio’s in Noord-Brabant. De provincie ondersteunt gemeenten zowel inhoudelijk als financieel bij het opstellen van een SMP. Daarnaast werkt het Rijk een subsidieregeling uit op basis van de SPUK Versnelling Natuurinclusief Isoleren². De subsidieregeling opent naar verwachting in of net na de zomer van 2024.
De afgelopen maanden hielp de provincie gemeenten ook bij het starten met de landelijke aanpak NVI. Dit deed de provincie op verschillende manieren:
- De provincie nam gemeenten met regelmatige updatemails mee in landelijke en provinciale ontwikkelingen.
- De provincie deelde doorlopend kennis en goede voorbeelden op de Energiewerkplaats Brabant.
- De provincie organiseerde bijeenkomsten en verdiepende werkgroepen.
- Gemeenten konden, en kunnen, bij vragen contact opnemen met de provincie.
Zo werkt de provincie met gemeenten aan een versnelling van de isolatieopgave en aan het beschermen van de natuur.
Handige links
Gebiedsgerichte Aanpak Natuur voor SMP's¹
SPUK Versnelling Natuurinclusief Isoleren²