Tot 50 procent meer stroom
In september 2021 begonnen TU/e-onderzoeker Gijs Verhoeven en Bart van der Holst aan hun promotie-onderzoek naar congestiemanagement, ofwel: Hoe om te gaan met schaarste op het net? Ze ontwikkelden tarief- en contractmodellen en selecteerden gebruikersprofielen uit data van slimme energiemeters die in steeds meer huizen hangen.
Tijdens het onderzoek raakten de drie grote netbeheerders (Enexis, Liander en Stedin) betrokken. Alle drie kampen ze met capaciteitstekorten op hun netten. Zelfs zo erg dat bedrijven wachten met uitbreiden en de gerealiseerde woningbouw soms zonder aansluiting zit. De miljarden die de netbeheerders nu investeren, leveren op de korte termijn niks op. Dus hoopten ze dat de TU-onderzoekers met nieuwe oplossingen kwamen.
En die zijn er! Door andere soorten contracten en andere vormen van tarieven, kan het verbruik veel beter verspreid worden over een etmaal. Daardoor kan er over hetzelfde netwerk 25 tot 50 procent meer stroom.
Flexibele post elektriciteitsrekening
Volgens de onderzoekers heeft het instellen van een dal- en piektarief geen zin. Wat wel werkt is het flexibel maken van het stukje van de elektriciteitsrekening dat nu nog een vast bedrag is. Dat is het vastrecht, ofwel de vergoeding voor gebruik van het elektriciteitsnet. Het vastrecht is voor iedere gebruiker hetzelfde, ongeacht de hoeveelheid energie die diegene verbruikt. In plaats van dat vastrecht stellen de onderzoekers een systeem voor waarbij je extra betaalt bij pieken in je verbruik. En die pieken kan je nog duurder maken wanneer ze vallen in periodes waarin het net al zwaar is belast.
Dit instrument kan nog krachtiger worden door een ander soort contract te introduceren. Stel dat huishoudens zich zouden verenigen en de beheerder beloven om mee te bewegen met rustige periodes op het net. Zo’n aanbod van consumenten heeft een waarde voor de netbeheerder, en dus zou je de netbeheerder daarvoor kunnen laten betalen. Bijvoorbeeld door korting op de rekening geven de studenten aan.
Oplossing voor de toekomst?
De twee onderzoekers concluderen dat dit niet dé oplossing gaat zijn. Het verlicht de druk, maar een flinke uitbreiding van het stroomnet is en blijft noodzakelijk. Daarnaast waarschuwen de onderzoekers de netbeheerders. Laat de consument vandaag extra betalen voor piekgebruik, en morgen ontstaat er een nieuw gebruikspatroon dat weer andere problemen met zich meebrengt. Het blijft dus een kwestie van actie/reactie.