Aardgasvrij voor Iedereen

De gemeente ’s-Hertogenbosch gaat in vijf buurten samen met bewoners stappen zetten op weg naar aardgasvrij wonen. In deze buurten zijn de bewoners aan zet om een actieplan te maken voor hun eigen buurt. De gemeente ondersteunt hen daarbij. De ervaring leert dat deze koplopers vooral mensen zijn die het zich kunnen permitteren om maatregelen te nemen. Daartegenover staat een grote groep inwoners die vanwege een smalle beurs hele andere prioriteiten heeft. In deze pilot gaan we uitvinden hoe we deze groep mensen actief kunnen interesseren voor en betrekken bij het plan voor hun buurt.

Wat we doen
In dit project wordt een proces gevolgd van ‘Social Design’.  Bij Social Design wordt niet meteen gewerkt aan een oplossing maar wordt eerst, met de doelgroep, het probleem in kaart gebracht. Wat zijn daadwerkelijk de belemmeringen, maar ook de drijfveren om mee te doen? Vervolgens worden mogelijke oplossingen in de praktijk getest, waarbij continue ruimte is voor feedback en aanpassingen: ‘Learning by Doing’. 

Waarom we bestaan
Deze pilot richt zich in eerste instantie op mensen met een smalle beurs in een (goedkope) koopwoning. De reden is dat deze groep vaak tussen wal en schip valt. Hun woning is vaak slecht geïsoleerd en hun energielasten zijn relatief hoog. Zij kunnen niet meeliften op de verduurzamingsplannen van een woningcorporatie. Ook komen ze vanwege hun financiële situatie niet in aanmerking voor allerlei regelingen zoals leningen. In de eerste fase van dit project zullen we de doelgroep nader bepalen. Het kan zijn dat er aanleiding is om de doelgroep te verbreden en ook huurders te betrekken.

Sociaal innovatief
In deze pilot komen de domeinen Sociaal een Energie bij elkaar. Vanaf het begin is gezamenlijk opgetrokken om tot een projectplan te komen en ook bestuurlijk ligt er een opdracht vanuit de twee portefeuilles. Dit is op zich al innovatief omdat de samenwerking tot nu toe heel beperkt is. Daarnaast is de methode Social Design een innovatieve manier om met het vraagstuk aan de slag te gaan.

Lessen en tips
In deze pilot willen we een antwoord vinden op de vraag: Hoe kan de gemeente ‘mensen met een smalle beurs’ als volwaardig stakeholder betrekken bij de aanpak Aardgasvrije buurten?

Onderliggende vragen zijn:

• Hoe kunnen we mensen met een smalle beurs bereiken, welke succes- en faalfactoren zijn er?
• Welke drijfveren hebben mensen met een smalle beurs aan om actief mee te doen in de aanpak aardgasvrije buurten?          
• Hoe kan de gemeente handelingsperspectief bieden aan mensen met een smalle beurs?
• Hoe kunnen we de ‘social design’-methodiek hier succesvol inzetten?
• Hoe kunnen de gemeentelijke afdelingen (o.a. MO en Energie) nog beter samenwerken?
• Welke aanbevelingen kunnen we doen aan de Provincie /Rijk over de betaalbaarheid van de energietransitie?

Wie doen er mee?

• Projectleider: externe inhuur
• Social design: extern bureau
• Gemeentelijke  leden projectgroep: Projectleider Aardgasvrije Buurten, beleidsmedewerkers sociaal domein, beleidsmedewerkers energietransitie, wijkmanagers, medewerkers afdeling Wonen en Onderzoek en Statistiek
• Extern:  bewonersorganisaties in de vijf buurten, Netwerk tegen armoede en ‘Woonlasten de Baas’

De toekomst
Wij verwachten hiermee de drijfveren en belemmeringen van de doelgroep ‘mensen met een smalle beurs’ beter te leren kennen, hen beter te kunnen betrekken en deze kennis in te zetten bij de opschaling van de aanpak Aardgasvrij Buurten. En uiteraard delen wij onze bevindingen met de Provincie en gemeenten, die allen voor dezelfde opgave staan.

Agenda

Fase 1   Organisatie van het project  (afgerond juli 2019)

Fase 2   Ontdekken en definiëren  (september oktober 2019)

• Definitie doelgroep ( interne sessie)
• Benaderen van de doelgroep
• Social design sessie naar behoeften en drijfveren

Fase 3   Ontwikkelen en Testen (oktober 2019- januari 2020)

• Concepten ontwikkelen en testen in co-creatie met doelgroep en deelnemende stakeholders

Fase 4   Conclusies en aanbevelingen  (oktober 2019 - april 2019)

• Leervragen beantwoorden
• Aanbevelingen voor vervolg: minimaal 1 vervolg project