3.2 A.010 Participatiewaaier
1. Bron
Zie
https://www.klimaatakkoord.nl/documenten/publicaties/2019/11/18/participatiewaaier
2. Relevante bepaling
“Actieve en passieve financiële participatie
Bij financiële participatie wordt onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve financiële participatie. Bij passieve financiële participatie wordt een deel van de opbrengsten van een hernieuwbaar energieproject gebruikt om de omgeving tegemoet te komen. Bij actieve financiële participatie is een ondernemend element aan de orde. Deze vorm is risicodragend voor de deelnemers.
Gelijkwaardig samenwerken, evenwichtige eigendomsverdeling
Om de projecten voor de bouw en exploitatie van hernieuwbaar op land in de energietransitie te laten slagen, gaan in gebieden met mogelijkheden en ambities voor hernieuwbare opwekking, partijen gelijkwaardig samenwerken in de ontwikkeling, bouw en exploitatie. Dit vertaalt zich in evenwichtige eigendomsverdeling in een gebied waarbij gestreefd wordt naar 50% eigendom van de productie van de lokale omgeving (burgers en bedrijven), zoals in het Klimaatakkoord is afgesproken. Investeren in een zon– en/of windproject is ondernemerschap. Dat vergt ook meeinvesteren en risico lopen. Het streven voor de eigendomsverhouding is een algemeen streven voor 2030. Er is lokaal ruimte om hier vanwege project-gerelateerde redenen van af te wijken. Hierbij wordt ook in acht genomen de bijzondere positie van de waterschappen, die zowel lokale ontwikkelaar zijn als decentrale overheid met een verduurzamingsopgave van hun eigen bedrijfsprocessen.
Financiële participatie en lagere inkomens
Het is van belang om bij de keuze voor participatieoptie(s) rekening te houden met mensen met een smalle beurs. Niet iedereen heeft de mogelijkheid om geld te investeren. Daarom is het altijd belangrijk om te starten met de inventarisatie van de wensen van omwonenden over het project. Als één van de wensen is om te investeren in het project, zijn er verschillende mogelijkheden. Zo kunnen coöperaties een laagdrempelig lidmaatschap aanbieden of kleine aandelen of obligaties uitgeven. Via het omgevingsfonds kan worden geïnvesteerd in de directe omgeving en kan iedereen profiteren. Bijvoorbeeld door de aanleg van een glasvezelnetwerk of investeringen in recreatie of speelvoorzieningen. Daarnaast kan via een omwonendenregeling gericht voordeel gegeven worden waar iedere omwonende van profiteert, zoals gratis zonnepanelen of een fonds voor het verduurzamen van woningen.
Compensatie, planschade
Financiële participatie wordt soms verward met compensatie, maar is in beginsel niet hetzelfde. In strikt juridische zin is compensatie het gevolg van planschade in de vorm van inkomensderving of een vermindering van de waarde van een onroerende zaak schade door het project (zoals waardedaling van het huis). Dit is wettelijk vastgelegd. Vormen van financiële participatie kunnen worden ervaren als vormen van compensatie, maar in juridische zin is financiële participatie een bovenwettelijke tegemoetkoming aan de omgeving. Financiële kansen en risico’s
Aan actieve vormen van financiële participatie is een zeker risico verbonden. Dit speelt bij mede-eigenaarschap en financiële deelneming, aangezien de mogelijkheid bestaat dat deelnemers inleg kunnen verliezen.”
3. Algemeen
De participatiewaaier bevat een overzicht van verschillende vormen van projectparticipatie (zowel ontwerp- als financiële participatie). De participatiewaaier is bedoeld als menukaart van mogelijke bovenwettelijke participatieopties. Bij deze opties worden ook voorbeelden gegeven van toepassing in de praktijk. Alle opties uit de waaier staan naast elkaar, er is dus geen sprake van prioritering.