Wat is de Regionale Energie Strategie?
Nederland heeft klimaatdoelen gesteld: samen werken we toe naar een vermindering van de CO2-uitstoot. Een van de doelen is dat in 2030 een CO2-reductie van 49% plaatsvindt ten opzichte van 1990. Voor deze enorme opgave is Nederland opgedeeld in dertig regio’s. De verwachting is dat de totale duurzame elektriciteitsvraag in Nederland tegen die tijd 135 Terra Watt uur (TWh) zal zijn. Een groot deel daarvan wordt opgevangen door windenergie op zee en zon op woningdaken. 35 TWh aan duurzame energie moet door de dertig regio’s zelf worden gerealiseerd.
Gemeentes, provincies, bedrijven, energiecoöperaties en waterschappen maken deel uit van de regioteams. Samen onderzoeken ze hoe ze zoveel mogelijk duurzame elektriciteit op land kunnen opwekken om aan die 35 TWh te komen en welke warmtebronnen geschikt zijn als vervanging voor gas. Ook kijken ze naar de kansen voor energiebesparing en het toepassen van innovatieve technieken als biogas. De plannen hiervoor presenteren ze in de Regionale Energie Strategie (RES).
Meer weten over de RES? Bekijk dan de video's op het YouTube-kanaal van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie. In enkele minuten wordt je helemaal bijgepraat over het thema.
De planning
Elke regio werkt nu aan de eerste versie van de RES, die op 1 oktober wordt opgeleverd. In maart 2021 presenteren de regio’s de definitieve strategie: RES 1.0. Daarna start de uitvoering van de plannen. Elke twee jaar vindt een herijking van de plannen plaats en kunnen bijvoorbeeld innovaties worden toegevoegd. Ook houden de regio’s de vinger aan de pols of de gestelde TWh genoeg is om de klimaatdoelen te halen.
Regio Hart van Brabant
De regio Hart van Brabant is een van de vier Brabantse regio’s die onlangs een concept RES publiceerde. Of eigenlijk heet het in deze regio de REKS: een Regionale Energie en Klimaat Strategie. Paul van Dijk, procesregisseur van de REKS: “De klimaatopgave vinden wij net zo belangrijk als de energieopgave. Op zoek naar duurzame energievormen, kom je ook andere facetten tegen, zoals water, natuur, landbouw, et cetera. Wij vinden dat je met alles tegelijk bezig moet zijn, dus ook met het maken van een klimaatbestendige regio voor de toekomst”.
“Onwijs grote betrokkenheid”
In de afgelopen anderhalf jaar berekende de regio Hart van Brabant dat ze in totaal 1 miljard KiloWatt uur (KWh) aan duurzame energie moet opwekken. Van die 1 miljard, moet 450 miljoen KWh nog gerealiseerd worden. Daarvoor zijn plannen opgenomen in de REKS. Van Dijk is blij met hoe de concept-REKS tot stand is gekomen. “Er is een onwijs grote betrokkenheid in de regio van bestuurders, ambtenaren, raadsleden en alle andere stakeholders. Iedereen blijft voortdurend constructief meedoen”. Door deze samenwerking heeft de regio nu een paar belangrijke locaties benoemd voor klimaatadaptatie en de ontwikkeling van energiehubs (locaties waar mogelijkheden voor energieopwekking, -opslag en -distributie samenkomen).
Een gezamenlijke positieve beweging
Nu het concept af is, kijkt Van Dijk vooruit. “Op drie punten wordt het de komende zes maanden spannend,” zegt hij. “Hoe gaan we de voorstellen met elkaar tot uitvoering brengen? Gaan we regionaal of lokaal het warmtevraagstuk aanpakken? En hoe betrekken we inwoners en bedrijven bij de uitvoering van de plannen?” Volgens de procesregisseur is het goed dat de betrokken stakeholders de grote lijnen hebben uitgezet en is de samenleving nu aan zet. Daar ziet hij nog wel een uitdaging: “Hoe krijgen we een gezamenlijke positieve beweging op gang die zich gaat inzetten voor de uitvoering?”. In andere woorden: hoe gaan gemeentes en inwoners gezamenlijk de energietransitie voor elkaar krijgen?
“Top-down, daarna bottom-up”
Alle betrokken partijen hebben inmiddels gereageerd op de voorstellen van de REKS van Hart van Brabant: de gemeentes uit de regio, de drie waterschappen, de provincie, Enexis, natuurorganisaties, energiecoöperaties, agrariërs, woningcorporaties, een aantal bedrijven uit de regio en de Brabantse Milieufederatie, die jongeren met de app Swipocratie hun mening liet geven. Daaruit ontstonden gesprekken met jongeren en een manifest. Van Dijk: “Je wil reacties van de samenleving: hebben we dingen over het hoofd gezien, wat vinden jullie?” Hij omschrijft het proces van de energiestrategie als een groot en complex project dat eerst van bovenaf in grote lijnen bepaald moet worden. Daarna is aan de inwoners en bedrijven om het in te gaan richten. “Van top-down naar bottom-up”.
Meer informatie per regio:
Metropoolregio Eindhoven
Regio Hart van Brabant
Regio West Brabant
Regio Noord-Oost Brabant
Tekst: Marjolein Bezemer i.o.v. provincie Noord-Brabant
Beeld: gemeente Tilburg