Gebruik je de opgewekte stroom lokaal en zoveel mogelijk tijdens piekmomenten, dan biedt dat financiële voordelen voor de betrokken ondernemers. Tegelijkertijd ontlast je daarmee het energienet: opgewekte stroom wordt direct gebruikt. De provincie Noord-Brabant stimuleert verschillende partijen met het opzetten van energiehandelsplatformen om de energietransitie te versnellen. 

Samen energie opwekken en verdelen

Stel je een bedrijf voor met een energie-intensief productieproces. Helaas is het dakoppervlak klein en is er weinig plek voor het opwekken van zonne-energie. Het buurbedrijf op het bedrijventerrein heeft een groot pand en gebruikt zelf weinig stroom. Dan kan het voor deze ondernemer handig zijn om zijn dak vol te leggen met zonnepanelen en de stroom te verkopen aan het bedrijf ernaast. Een energiehandelsplatform biedt ondernemers op bedrijventerreinen de mogelijkheid om samen energie op te wekken en te verdelen. Linda van Hilten, development manager renewable energy bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), werkt samen met gemeentes en verschillende bedrijventerreinen aan het ontwikkelen van lokale energiehandelsplatformen. In Roosendaal is bedrijventerrein Majoppeveld, met steun van Mark Kok van Ecco Business Parks, al begonnen met het opzetten van zo’n platform. Acht ondernemers en vier agrariërs wekken groene stroom op en verdelen die onderling.

Van Hilten is vanuit de BOM betrokken bij collectieve vraagstukken op het gebied van de energietransitie. Zij doet dat in nauwe samenwerking met onder andere gemeentes, parkmanagementorganisaties van bedrijventerreinen en de provincie Noord-Brabant. De twee buren uit het voorbeeld klopten bij een Green Deal aan met de vraag: “Hoe kunnen we dit samen efficiënter doen?”. Dat was het startpunt om te kijken of er meer ondernemers op het bedrijventerrein interesse hadden om energie te delen. Daarnaast bleken er bij verschillende andere bedrijventerreinen vergelijkbare vraagstukken te spelen. Daarom vraagt de BOM bij Brabant Geeft Energie subsidie aan voor een pilot waarbij vijf bedrijventerreinen de mogelijkheden van lokale energie community onderzoeken. Hierbij wordt een samenwerking ingericht van bedrijven die deel gaan nemen aan een energiehandelsplatform met als doel zoveel mogelijk lokale opwek en lokaal gebruik te realiseren. Het realiseren van een echte gemeenschap, het creëren van sociale cohesie, is daarbij heel belangrijk.

Bedrijventerrein Majoppeveld: eerste Brabantse energiehandelsplatform

Een van de vijf bedrijventerreinen van de pilot is bedrijventerrein Majoppeveld. Op dit moment werkt het energiehandelsplatform hier op basis van individuele contracten tussen bedrijven onderling. Omdat de pilot van de BOM gericht is op het creëren van energie-‘communities’, sluit Majoppeveld aan om de lokale energiegemeenschap te kunnen versterken en uitbreiden. “Het energiehandelsplatform werkt simpel door middel van software die het aansluitnummer (EAN-nummer) van verschillende ondernemers aan elkaar kan koppelen,” vertelt Kok. Het heeft veel voordelen: “Het levert bijvoorbeeld voor de energie-opwekker en -afnemer goedkopere energie op. Omdat de grote energieleveranciers niet meer in deze keten zitten, zijn deze leveringskosten lager. Dus daar zit winst. Ten tweede kan het congestie (filevorming) op het energienet op langere termijn worden voorkomen. Daarnaast is het op korte termijn interessant omdat het ondernemers bewust maakt van het gebruik van energie.”

Van Hilten van de BOM onderschrijft de mogelijkheden om netcongestie te verminderen door middel van een energiehandelsplatform: “Als je zo’n platform gebruikt als energie-community, maak je het interessanter om energie af te nemen op het moment dat het  binnen jouw gemeenschap wordt opgewekt. Op die manier is het ook interessant om naar je bedrijfsproces te kijken en waar mogelijk af te stemmen op de opwek van energie. Zo worden pieken in energie-aanbod en -vraag meer op elkaar afgestemd en werk je dus automatisch mee aan het voorkomen van netcongestie.”

Opslagcapaciteit interessant voor energiecollectieven

Van Hilten ziet kansen voor dit soort lokale energiecollectieven om samen opslagcapaciteiten aan te schaffen of te exploiteren. Zo bestaan er batterijen in zeecontainers die je op een bedrijventerrein kunt neerzetten. “Soms zijn er momenten dat de stroomprijs negatief is. Dan moet je betalen om de stroom op het net kwijt te raken, maar je kan het ook in een eigen batterij stoppen. Zeker als je buurman deze energie weer kan afnemen binnen de energie-community op een ander moment. Als een gezamenlijke investering kan dit makkelijker haalbaar en rendabel zijn dan voor een individuele ondernemer.” Op die manier is het voor ondernemers financieel interessant om deel te nemen en helpt het om het energienet in balans te houden. Een andere manier van energieopslag is om een koel- en vrieshuis in je energiegemeenschap uit te nodigen. Deze bedrijven werken als een soort batterij. “Als er veel vraag is naar energie kunnen ze de stroom even uitzetten. Dan blijft het, binnen de bandbreedte, koud genoeg. Als de stroom dan heel goedkoop is [bij veel zon of wind, red.], kunnen ze de boel weer net even een paar graden kouder maken. Daar zie je in de praktijk nu al veel voorbeelden van,” aldus Van Hilten. “Het opladen van elektrische auto’s en bussen kan je ook benutten voor energieopslag. Zeker als er meer voertuigen bidirectioneel kunnen laden. Dat betekent dat de accu van de auto ook elektriciteit terug kan geven aan het net. Er zijn nog veel meer mogelijkheden als je eenmaal samenwerkt op het gebied van duurzame energie.”

Lichtgewicht zonnepanelen en samenwerking met agrariërs

“Er zijn nog veel daken leeg, die benut kunnen worden voor de opwek van zonne-energie,” vertelt Van Hilten. Dat heeft volgens haar meerdere oorzaken: bedrijven hebben vaak de energie zelf niet nodig die ze maximaal op hun dak zouden kunnen opwekken. En behoorlijk veel daken blijken niet geschikt voor zonnepanelen omdat de draagkracht niet volstaat. Daarom werkt de BOM niet alleen aan het opzetten van energie-communities, maar onderzoeken ze tegelijkertijd of lichtgewicht zonnepanelen rendabel kunnen worden gemaakt voor bedrijven.

Mark Kok ziet veel kansen in de samenwerking tussen bedrijventerreinen en agrariërs. “Je wilt de daken op een bedrijventerrein zoveel mogelijk vol leggen, maar dan nog kom je op die plek vaak niet aan genoeg energie. Op bedrijventerrein Majoppeveld wekken ze in potentie ongeveer 70% van het verbruik zelf op,” zegt Kok. Daarom is de samenwerking naast acht ondernemers van het bedrijventerrein uitgebreid met vier agrariërs uit de omgeving die zon op (stal)daken realiseren. “De agrarische gemeenschap heeft hier een alternatief verdienmodel mee en het is heel goed voor lokale economie.”

Bedrijfsproces aanpassen aan energieaanbod

Op termijn wil Ecco Business Parks kijken naar het slim omgaan met bedrijfsprocessen om de netcapaciteit optimaal te benutten. Met andere woorden: veel energie gebruiken als er veel wordt opgewekt en andersom. Denk aan een app die meldingen maakt over de pieken en dalen van het lokale aanbod van energie. Het verschilt volgens Kok per bedrijf of je makkelijk kan reageren op de fluctuaties in het energieaanbod. Van Hilten geeft aan dat er ook vanuit de BOM nagedacht wordt over de mogelijkheden voor bedrijven om de processen aan te passen aan het energieaanbod. Volgens beiden is stap één het realiseren van de energiehandelsplatformen. “Als bedrijven eenmaal meedoen, wordt het een logische volgende stap om te kijken naar de bedrijfsprocessen en hoe je daarin kan optimaliseren,” stellen ze.

Tekst: Marjolein Bezemer

Beeld: Segon