De provincie Noord-Brabant zoekt actief naar oplossingen voor dit probleem.

‘Alle huizen en bedrijven van het gas af.’ ‘We moeten elektrisch gaan rijden’. ‘Zelfvoorzienend zijn, in nul-op-de-meter-woningen.’ ‘Elektrificatie van bouwmaterieel.’

Het wensenlijstje dat de energietransitie met zich meebrengt, is groot. Het aantal mensen dat deze wensen in vervulling moet laten gaan, bepaald nog niet. De provincie Noord-Brabant doet met het oog daarop veel om de arbeidsmarkt in beweging te krijgen. “We steunen met subsidies, maar ook door actief de versnelling aan te jagen of beleid hierop te maken”, zegt Marjolein Schooleman.

Marjolein Schooleman, Procesmanager Kennis voor Brabant bij de provincie Noord-Brabant

Als procesmanager Kennis voor Brabant en strateeg Talentontwikkeling bij de provincie is zij voortdurend bezig om alle aanwezige kennis beter te laten werken voor Brabant. Werk verandert door nieuwe technologieën, maar ook door maatschappelijke ontwikkelingen als de energietransitie. Sommige banen verdwijnen zelfs, of maken plaats voor geheel nieuwe.

De provincie investeert in allerlei projecten, initiatieven en oplossingen. Om Brabant klaar te maken voor de toekomstige arbeidsmarkt?
“Die arbeidsmarkt is niet toekomstig, die is nu. En verandert elke dag. De snelheid waarmee dat gebeurt is ongelooflijk, zeker als je kijkt naar de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. En dat geldt ook voor de energietransitie. We hebben nu op een aantal fronten heel nadrukkelijk te maken met de gevolgen van klimaatverandering, maar ook met die van de oorlog in Oekraïne.”

Waarom is het belangrijk dat er geïnvesteerd wordt in om- en bijscholing?
“Omdat mensen en bedrijven anders hun werk niet meer kunnen doen. Het begint natuurlijk met het besef bij een bedrijf zelf dat er een transitie plaatsvindt. Dat er over enkele jaren niet meer gedaan wordt wat het altijd deed. Dat nieuwe kennis, nieuwe beroepen en nieuwe inzichten nodig zijn.”

Hoe is de situatie op de arbeidsmarkt met betrekking tot de energietransitie?
“Krap. Het is sowieso heel lastig om mensen voor techniek te vinden. Kijk naar de opgaven die er liggen, bijvoorbeeld de schaarste op het elektriciteitsnet. Als je daarop wilt acteren, zul je mensen moeten opleiden om meer kabels te kunnen trekken en verdeelstations te plaatsen.”

“De installatiebranche moet nu in heel korte tijd zijn personeel omvormen van - ik noem het heel kort door de bocht - HR-ketelinstallateurs tot warmtepompinstallateurs en zonnepanelenplaatsers. Daar zit veel druk op.”

Hoe komen we in Brabant dan aan genoeg handen voor die energietransitie?
“Er wordt veel ondernomen om die transitie sneller te laten verlopen, zowel landelijk als binnen de provincie. Landelijk is er een groeifonds, de Leven Lang Ontwikkelen Katalysator. Er is zo'n 250 miljoen euro gereserveerd om kennisinstellingen - dan heb ik het over universiteiten, hogescholen en MBO - te helpen een omslag te maken naar een leven lang ontwikkelen.”

En hoe draagt de provincie bij aan die om- en bijscholing?
“Door te investeren in programma’s als Kennispact MBO Brabant en Brabant Leert. Met die laatste zijn inmiddels 9000 Brabanders geholpen aan een opleiding of een loopbaanadvies. Eigenlijk zijn we vooral bezig om het makkelijk te maken voor ze. Om snel iets te kunnen ondernemen, zonder afhankelijk te zijn van verschillende loketjes, poortjes en middelen.”

“Het principe is simpel: je wilt wat doen, gaat naar Brabant Leert, volgt een cursus en krijgt een diploma. Die cursus wordt voor jou betaald. Dat werkt in de praktijk heel goed.”

Dat klinkt heel aantrekkelijk.
“Zeker. De grote uitdaging is om die opgedane kennis naar de branches te brengen. Om de leercultuur in een onderneming te stimuleren; het besef te laten doordringen in het midden- en kleinbedrijf dat het echt nodig is om mensen bij of om te scholen. In onze provincie hebben we bijvoorbeeld de Techniekcoalitie Brabant die zich daar heel hard voor maakt.”

Welke partners heeft de provincie hierbij?
“In Brabant zijn dat de vijf arbeidsmarktregio’s. Daarin zitten gemeenten, werkgevers, werknemers, onderwijs en UWV samen aan tafel. Het succesverhaal is met name dat alle kennisinstellingen samenwerken om de transitie mogelijk te maken; ROC’s, hoger onderwijs en private scholingsaanbieders. Dat zie je in andere regio’s weinig. Het zit in het Brabantse DNA, denk ik.”

Wie kunnen gebruikmaken van de trajecten rond een leven lang ontwikkelen?
“Elke Brabander. Door via je werkgever een traject te volgen, of via Brabant Leert. Door specifieke trainingen te volgen, bijvoorbeeld bij een aanbieder als Mikrocentrum in Veldhoven.” Lachend: “Er zijn nu 1,4 miljoen werkenden in Brabant. Dus we hebben nog wel even te gaan.”