K van Klimaat
In deze allereerste REKS staan (mitigerende) plannen voor de grootschalige opwek van duurzame energie, de mogelijkheden voor het duurzaam verwarmen van gebouwen én dus ook noodzakelijke klimaatmaatregelen om wateroverlast en droogte tegen te gaan. Alle andere 29 regio’s kozen erbij de start van de plannenmakerij echter expliciet voor om die “K” van Klimaat laten vallen. Ik vermoed dat de betrokken bestuurders en ambtenaren aldaar, het vraagstuk van de energietransitie op zichzelf al complex genoeg vonden.
Witte Raaf
Deze “Witte Raaf” onder de RES-sen verdient daarom nadere beschouwing. In dit geval vanuit het bestuurskundige perspectief van de complexiteitstheorie. Die theorie kent zijn ontstaan in de natuurwetenschappen en geniet bekendheid via het anekdotische verhaal van de vlinder in het Amazonegebied, die een orkaan in Texas kan veroorzaken door simpelweg met zijn vleugels te slaan. Tijdens mijn masteropleiding integrale gebiedsontwikkeling aan de EUR/TUD, kwam ik er bij de inspirerende colleges van Geert Teisman ooit achter dat er “twee soorten” publieke leiders bestaan. De meest algemeen voorkomende is het type (1) dat complexe maatschappelijke opgaven (zogenoemde ‘wicked problems’) graag ordent in een beperkt aantal overzichtelijk deelaspecten en oplossingsrichtingen. Met als overkoepelend sturingsmotto ‘zoek naar rationele orde en regelmaat’. Het minder vaak voorkomende type (2) gelooft daarentegen dat complexe opgaven ook gediend zijn bij een creatief meervoudig handelen. Met als motto ‘erken irrationele chaos en toeval’.
Creatieve oplossing
Nu terug naar de inhoud van onderhavige case. De opstellers komen al snel tot het relevante inzicht dat het elektriciteitsnet in het, hoger gelegen, zuidelijke regiodeel vooralsnog onvoldoende capaciteit biedt voor de ontwikkeling van grootschalige windparken. De oplossing werd gevonden door daar nu de focus te leggen op natuurversterking, via aanplant van gemengd loofbos “met substantiële omvang”. In de tussentijd kunnen in de laaggelegen noordelijke polders en rond de stedelijke infrastructuur van Tilburg circa 30 geclusterde windmolens worden gerealiseerd. Nadat de nieuwe bossen tot enige wasdom zijn gekomen en de noodzakelijke infrastructuur door de betrokken netbeheerders is aangelegd, worden hier na 2030 dan de resterende 10 windmolens “geplant”.
Moraal
Moraal van dit blogverhaal? Verantwoordelijk bestuurders en ambtenaren, uit alle overheidslagen, omarm de complexiteit en zorg voor een hybride integrale aanpak van de energietransitie! U zult, net als ik, aangenaam verrast worden door de vele duurzame wegen die leiden naar een CO2-neutraal Nederland in 2050. Hulde aan Gerard Bruijniks, voorzitter van de bestuurlijke stuurgroep en Paul van Dijk, ambtelijk procesregisseur. Al begreep ik uit betrouwbare bron dat de binnenkort vertrekkende Tilburgse wethouder Klimaatadaptatie Mario Jacobs, gesteund door zijn eveneens vertrekkende collega Energietransitie Berend de Vries, hier ook een hand in hebben gehad. Beiden zullen ongetwijfeld worden gemist.
Meer weten?
Download de REKS Hart van Brabant en/of bestel het boek ‘Publiek management op de grens van orde en chaos’.