Tijdens de Burgerraad op 24 juni presenteerden 10 werkgroepen hun voorstellen waar in de middag over werd gestemd. Met als resultaat een Burgerakkoord bestaand uit 34 voorstellen, dat door alle aanwezigen werd ondertekend. Wat eruit springt is de ambitie om de samenwerking op te zoeken met elkaar, de gemeente en al vele bestaande initiatieven. Ook is een grote groep inwoners opgestaan die betrokken wil blijven in de vorm van een initiatievengroep. 

Hoe het begon

Loes Keetels is medewerker warmtetransitie bij de gemeente Vught en verantwoordelijk voor het uitvoeringsplan om Helvoirt van het aardgas af te krijgen. Zodoende is zij ook betrokken bij het burgerberaad. “Het werk is een hele leuke mix van communicatie en projectmanagement. Het is bovendien heel uitvoerend van aard: we moeten nu naar een concreet plan toe.”

Een open vraag

“Het idee is ontstaan vanuit de energiecoöperatie. En wij als gemeente wilden daar – gezien de grote opgave van de energietransitie – graag aan meewerken. We hebben nadrukkelijk gekozen voor een breed ingestoken vraag, namelijk: Hoe maken we met elkaar Helvoirt duurzaam? Zo halen we op wat er écht leeft en sturen we er niet op aan dat het over energie moet gaan,” aldus Keetels.

“Maar,” zo vervolgt ze, “het proces loslaten maakt het ook wel spannend.” Het burgerberaad wordt georganiseerd door de onafhankelijke stichting G1000, die waarborgt dat alles democratisch verloopt. Er zijn bijvoorbeeld geen gesprekleiders of voorzitters, de deelnemers organiseren zichzelf.

Dit is het eerste burgerberaad waar de gemeente bij betrokken is, dus ook voor de betrokken ambtenaren is alles nog nieuw. “Mijn rol is dus ook om er intern voor te zorgen dat iedereen goed op de hoogte en voorbereid is,” vult Keetels aan.

Lessen voor de RES-regio

Wat kan de RES-regio Noordoost-Brabant leren van dit burgerberaad? Volgens Loes Keetels is het belangrijk om gebruik te maken van de lokale kennis uit het dorp: zij kennen de omgeving tenslotte het best. Alle 110 deelnemers hebben ieder hun eigen achtergrond, expertise en kennis van het dorp.

“We merken dat de deelnemers het ontzettend leuk vinden om andere inwoners te ontmoeten en nieuwe contacten te maken. Er is een oprechte betrokkenheid en enthousiasme voelbaar. Ook als de borrel allang klaarstaat, zitten er elke keer nog mensen aan de tafels met elkaar te praten en te werken aan hun voorstel!”

Tijdens de sessies zijn er gespreksafspraken: je mag het met elkaar oneens zijn, maar je gaat op zoek naar wat je wel met elkaar deelt. Je probeert elkaar niet te overtuigen. Zo ga je op zoek naar het gemeenschappelijke en benader je elkaar met een positieve houding.

Een burgerberaad is niet zoals andere participatievormen

“De deelnemers kregen bij de start de vragen mee: Wat vind jij belangrijk en wat kun jij bijdragen? Zo zijn we gekomen tot een lijst onderwerpen waar bijvoorbeeld biodiversiteit, consuminderen en leefbaarheid op staan. “Energie stond in eerste instantie niet in de top 10,” vervolgt Keetels. “Pas helemaal aan het eind, als iedereen mag stemmen door te klappen of boe te roepen, riep er iemand: ‘En energie dan?’ Toen vond een meerderheid dat ‘energie’ toegevoegd kon worden aan het thema lokaal.”  

Een burgerberaad vraagt dus om de inzet en betrokkenheid van alle deelnemers. Je wordt niet alleen gevraagd naar je mening, maar bent betrokken bij het gehele proces – van idee tot voorstel. Wethouder Toine van de Ven gaat de plannen goed bestuderen. "Er zitten veel positieve haakjes waar we iets mee kunnen. We moeten met elkaar kijken hoe we dat tot een volgende stap kunnen brengen."

Bekijk hier het akkoord en alle presentaties en filmpjes.