1. Bron
Zie https://www.hieropgewekt.nl/uploads/inline/Wind-%20en%20zonneparken%20realiseren%20samen%20met%20inwoners_20200225-V02.pdf
2. Relevante bepaling:
“Neem in het beleid de ambitie op voor 50% lokaal eigendom
In hoofdstuk 1 gingen we in op procesparticipatie. Financiële participatie is daarbij onderdeel van het gesprek. Eén van de uitkomsten kan de wens voor lokaal (mede-)eigendom zijn. Om dit niet alleen een ‘streven’ te laten zijn kunt u in uw visie of beleidskader minimaal 50% lokaal eigenaarschap opnemen als randvoorwaarde voor nieuwe wind- en zonprojecten.
Praktijk leert dat het kan
Juristen zullen misschien tegenwerpen dat de gemeente dit niet kan opleggen omdat het alleen mag gaan over ruimtelijke voorwaarden. Dit baseren zij op uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State, die meermaals uitsprak dat bij bestemmingsplannen of vergunningen een afweging moet worden gemaakt op grond van een ‘goede ruimtelijke ordening’. Dit was echter in beroepszaken waarin ‘gebrek aan draagvlak’ werd ingezet als argument om windparken tégen te houden. Wanneer een gemeente actief aanstuurt op het realiseren van wind- en/of zonneparken kunnen niet-ruimtelijke voorwaarden - o.a. over participatie - prima worden opgenomen in een beleidskader. De praktijk bij windprojecten, in bijvoorbeeld Staphorst en Midden-Limburg, en bij diverse beleidskaders voor zonne-energie leert dat ontwikkelaars dit accepteren.
Zelfs 100%
Gaat het om eigen overheidsgrond, dan is nog méér haalbaar. Zo is Windpark Nijmegen-Betuwe 100% coöperatief ontwikkeld, zelfs zonder dat er aan het begin van het proces een coöperatie bestond (zie kader). Er is óók een hoger percentage lokaal eigendom haalbaar als er al een sterke energie-coöperatie bestaat die zelf actief op zoek gaat naar grondposities. Hét voorbeeld zijn de coöperaties Zeeuwind en Deltawind, die het 100 MW grote Windpark Krammer opleverden. Met een historie van meer dan 30 jaar en samen zo’n 5.500 leden waren zij in staat om professionele krachten in te huren, kapitaal aan te trekken en een succesvolle crowdfunding-actie op te zetten, grotendeels in de eigen regio.
Heeft de ontwikkelaar al afspraken? Heb je als gemeente invloed op lokaal eigendom als ontwikkelaars en grondeigenaren al afspraken hebben? Jazeker. Die afspraken gelden immers niet voor de gemeente. Als de gemeente (of provincie) aanvullende eisen stelt, zullen de afspraken wellicht opengebroken moeten worden. Dat is het risico van elke ondernemer, zolang die geen vergunning heeft ontvangen.”
3. Algemeen
Dit is een uitgave van de Natuur en Milieufederaties, in samenwerking met Energie Samen. De uitgave is primair bedoeld voor gemeenten en geeft praktische adviezen en voorbeelden voor het realiseren van wind- en zonneparken met draagvlak en lokaal eigendom.
Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van de Provincie Gelderland, geschreven mede naar aanleiding van de Green Deal Participatie van de Omgeving bij Duurzame Energieprojecten.
De eerste versie was van juni 2019 en de tweede van februari 2020.
4. Aanbevelingen voor verdere kennisname
Naast deze Q&A heeft de Participatiecoalitie ook een factsheet opgesteld. Zie
https://www.natuurenmilieufederaties.nl/wp-content/uploads/2019/11/Participatiecoalitie-50-eigendom-van-de-lokale-omgeving-oktober-2019.pdf
5. Nadere vragen
De Provincie Gelderland is opdrachtgever voor deze handreiking. Reflecteert nu de positie van EnergieSamen en de Nationale Milieufederaties ook de mening van de Provincie Gelderland?