1. Bron
https://burgersgevenenergie.nl/wp-content/uploads/2020/03/Lokaal-eigendom-in-beleid-Energie-Samen-maart-2020.pdf
2. Relevante bepaling
“De touwtjes in handen
De gemeente stelt beleid vast met daarin voorwaarden voor planologische medewerking, ze stelt het bestemmingsplan vast en verleent de benodigde vergunningen. Tenslotte zorgt gemeentelijk beleid voor maatwerk en aansluiting bij de lokale situatie. De gemeente kan de touwtjes in handen houden en sturen op goede processen via beleidsregels. De gemeente bekijkt op basis hiervan of alle partijen rondom de ontwikkeling van een hernieuwbaar energieproject zich aan de afspraken gehouden hebben, een open en transparant proces hebben doorlopen en zich hebben ingezet om met de omgeving tot afspraken te komen rondom participatie. Met andere woorden: krijgen de inwoners in voldoende mate toegang tot en zeggenschap over het ontwikkelingsproces en de exploitatie en opbrengsten van wind- en zonneparken?”
“5. Financiële participatie en eigendom
Wat betekent ‘eigendom’ in het Klimaatakkoord?
‘Eigendom’ is niet gedefinieerd in het Klimaatakkoord. Om teleurstellingen, of een andere interpretatie van bewoners in de omgeving te voorkomen is het van belang dat lokale bestuurders hier samen met belanghebbenden een goede definitie over afspreken.
Zeggenschap of niet?
Een ander belangrijk kenmerk van eigendom is zeggenschap. Ben je eigenaar, dan heb je ook zeggenschap, anders gaat het om een andere vorm van financiele participatie.
Combinatie van meerdere opties
Er zijn tal van mogelijkheden voor opbrengstparticipatie. In de praktijk wordt vaak gekozen voor een combinatie van meerdere opties, afhankelijk van de situatie en van de voorkeur van de omwonenden. Afstemming met de omgeving over deze keuze is hierin cruciaal. Verschillende opties zijn: (mede-)eigendom, een omgevingsfonds, participaties in de vorm van aandelen of obligaties en/of het goedkoop afnemen van groene stroom. Zie ook de participatiewaaier
Tip:
Een goed uitgangspunt is de beschrijving uit de Lokale Energie Monitor “Eigendom is economisch en juridisch eigenaarschap of aandeelhouderschap van een coöperatie. Omdat de leden van een coöperatie vrijwel altijd in de omgeving wonen is er ook sprake van lokaal eigendom. Bij eigendom is altijd sprake van financiële participatie. De omgeving investeert mee en draagt risico.
“Opbrengstparticipatie anders dan financieel
De kasstromen vanuit de energieprojecten voeden een gemeente breed maatschappelijk energiefonds. Bij een coöperatieve ontwikkeling zijn dit de reserves van de coöperatie. Daarmee kunnen burgers uit de gemeente mede de energietransitie vorm geven. Hiermee vloeit zo veel als mogelijk van de opbrengsten uit het windpark terug naar lokale ontwikkelingen in de eigen gemeente.
Eigendom van de omgeving
De omgeving van nieuwe zon-of windprojecten moet de mogelijkheid aangeboden krijgen om mee te ontwikkelen en eigenaar te worden van de grootschalige wind- en of zonneprojecten op land. Hierbij gaat het volgens het Klimaatakkoord om een streven naar 50% lokaal eigendom op projectniveau. (Mede-)eigendom betekent niet alleen financieel eigendom, maar ook zeggenschap over het project én over de besteding van de baten.
Winst voor iedereen in de gemeente
Wanneer een lokale burgerenergiecoöperatie een wind- of zonnepark ontwikkelt komen de opbrengsten zo veel mogelijk lokaal terecht, dit bevordert draagvlak en vertrouwen, en versnelt daardoor de energietransitie. Hieronder de voordelen op een rij:
• wind- en zonneprojecten krijgen een grotere kans van slagen waardoor opgaven uit de RES makkelijker in te vullen zijn;
• burgers worden geactiveerd om creatief mee te denken en zich in te spannen om de duurzaamheidsdoelstellingen te halen;
• meer draagvlak en vertrouwen betekent meer tevreden burgers en harmonie in de eigen gemeenschap;
• hoe groter het aandeel eigendom bij de burgers is, hoe meer van de baten in de eigen gemeente blijven;
• wind- en zonneprojecten leveren flinke opbrengsten op, die door de lokale energiecoöperatie kunnen worden ingezet voor lokale doelen, bijvoorbeeld voor de verduurzaming van de eigen gemeente;
• een sterke energiecoöperatie met een stevige kasstroom, die ingezet wordt voor verdere verduurzaming"
Tip:
stel eisen aan lokaal eigendom en opbrengstparticipatie als voorwaarde voor planologische medewerking
Een gemeente kan in het lokale beleidskader als voorwaarde voor planologische medewerking verschillende punten formuleren over lokaal eigendom en opbrengstparticipatie bij wind- en zonprojecten:
• Toepassen van de participatieparagraaf uit het Klimaatakkoord
• Vereiste van een substantieel deel of x % van de productie in eigendom van de lokale omgeving, vanaf het begin van de project ontwikkeling tot en met de exploitatie.
• Participatie van omwonenden: zowel in het proces als door middel van financiële participatie
Tip:
50% is niet de max
50% lokaal eigendom is een streven; in het proces wordt bepaald hoeveel het aandeel eigendom van de lokale omgeving wordt. Minder kan, maar maximaal kan ook: 100% lokaal eigendom, bijvoorbeeld in een samenwerking tussen energiecoöperatie en lokale grondeigenaren.”
3. Algemeen
De uitgave is primair bedoeld voor gemeenten en geeft praktische adviezen en voorbeelden voor opstellen en implementeren van beleid rondom burgerparticipatie en lokaal eigendom bij wind- en grootschalige zonneprojecten op land. De tips en adviezen zijn tot stand gekomen naar aanleiding van goede ervaringen uit de praktijk, van onze achterban: energiecoöperaties en - verenigingen.